Content Delivery Networks (CDN) ya da İçerik Dağıtım Ağları, internetin şeffaf omurgası olarak içerik dağıtımından sorumludur. Her gün farkında olmadan bu ağlarla etkileşime gireriz; haber sitelerinde makaleler okurken, çevrimiçi alışveriş yaparken, YouTube videoları izlerken veya sosyal medya beslemelerini incelerken CDN’ler devrededir.
Ne yaparsanız yapın ya da ne tür içerik tüketirseniz tüketin, bilgisayarınıza veya mobil tarayıcınıza gönderilen her metin karakterinin, her görüntü pikselinin ve her video karesinin arkasında bir CDN uygulaması bulunur.
CDN’lerin neden bu kadar yaygın kullanıldığını anlamak için, öncelikle çözmek üzere tasarlandıkları sorunu bilmek gerekir. Bu sorun, “gecikme” olarak bilinen ve bir web sayfasını yüklemeyi talep ettiğiniz andan içeriğin ekranda göründüğü ana kadar geçen can sıkıcı süredir.
Gecikmeyi Azaltma
Bir web sayfası yüklendiğinde, tarayıcınız ve web sitesi sunucusu arasında veri alışverişi olur. Fiziksel mesafe, bu sürede önemli bir rol oynar; uzak mesafeler, verilerin aktarımını yavaşlatabilir. CDN’ler, içeriği kullanıcılara daha yakın sunucularda depolayarak bu mesafeyi kısaltır ve sayfa yükleme sürelerini hızlandırır.
CDN Kılavuzu: CDN nedir?
İnternet kullanıcılarının hızlı ve güvenilir bir şekilde içeriklere erişmesini sağlayan içerik dağıtım ağı (CDN – Content Delivery Network), web sitelerinin performansını artıran ve kullanıcı deneyimini geliştiren önemli bir teknolojidir. CDN’ler, web sayfalarını, videoları, resimleri ve diğer dijital içerikleri kullanıcılara en yakın fiziksel konumlardan sunarak yükleme sürelerini azaltır ve sunucu üzerindeki yükü dengeler.
CDN’in Temel Tanımı
İçeriği son kullanıcıya en yakın sunucu üzerinden ileten bir sunucu ağıdır. Bu ağ, dünya genelinde stratejik noktalarda (POP – Point of Presence) konumlandırılmış birçok sunucudan oluşur. Bu ağlar, internet trafiğini optimize eder ve kullanıcıların web sitelerine daha hızlı erişimini sağlar.
CDN Nasıl Çalışır?
CDN’in çalışma prensibi, içeriğin merkezi sunucudan alınıp, kullanıcıya en yakın CDN sunucusunda (POP) önbelleğe alınmasına dayanır. İşte CDN’in temel çalışma adımları:
- İçeriğin Önbelleğe Alınması: Web sitesinin içeriği, CDN sağlayıcısının dünya genelindeki çeşitli sunucularında önbelleğe alınır.
- Kullanıcı Talebi: Bir kullanıcı web sitesine erişmek istediğinde, talep CDN ağına yönlendirilir.
- En Yakın Sunucu: CDN, kullanıcının coğrafi konumuna en yakın sunucuyu belirler ve içeriği bu sunucudan iletir.
- Hızlı Erişim: Kullanıcı, içeriği en yakın CDN sunucusundan aldığı için web sitesi daha hızlı yüklenir.
Gecikme süresi, çoğu belirli bir web sayfasına özgü olan bir dizi faktörden etkilenir. Ancak her durumda, gecikme süresi sizinle o web sitesinin barındırma sunucusu arasındaki fiziksel mesafeden etkilenir. Bir CDN’nin misyonu, bu fiziksel mesafeyi sanal olarak kısaltmaktır; amaç, site oluşturma hızını ve performansını iyileştirmektir.
Her Saniye Önemlidir
Araştırmalar, ikinci uzun bir gecikmenin dönüşümlerde %7, sayfa görüntülemelerinde %11 ve müşteri memnuniyetinde %16 düşüşe neden olduğunu gösteriyor.
Bir CDN kısaca böyle çalışır. Tabii ki, içerik dağıtım ağlarının iç işleyişini açıklamak için tam bir rehbere ihtiyacımız olduğunu düşündüğümüzden, biraz daha detaya inmemiz gerekiyor.
CDN’in Faydaları
- Daha Hızlı Yükleme Süreleri: İçeriğin kullanıcılara en yakın sunucudan sunulması, sayfa yükleme sürelerini önemli ölçüde azaltır.
- Gelişmiş Web Sitesi Performansı: Yüksek performans, kullanıcı memnuniyetini artırır ve sitede kalma sürelerini uzatır.
- Sunucu Yükünü Azaltma: Merkezi sunucu üzerindeki trafik yükü, CDN sunucuları arasında dağıtılarak dengelenir.
- Güvenlik: DDoS saldırılarına karşı koruma sağlar ve web sitesi güvenliğini artırır.
- Küresel Erişim: Dünya genelindeki farklı bölgelerdeki kullanıcılara hızlı ve güvenilir içerik sunma imkanı sağlar.
CDN Kimler Kullanır?
Hemen hemen herkes. Bugün, tüm internet trafiğinin yarısından fazlası zaten bu ağlar tarafından sunuluyor ve bu rakamlar her geçen yıl hızla artıyor. Gerçek şu ki, işletmenizin herhangi bir bölümü çevrimiçi ise, özellikle pek çok hizmet ücretsiz olarak sunulurken, bu teknolojiyi kullanmamak için çok az neden vardır.
Yine de ücretsiz bir hizmet olarak bile, bu ağlar herkes için ideal değildir. Özellikle, kullanıcılarınızın büyük çoğunluğunun barındırma hizmetinizle aynı bölgede bulunduğu, kesinlikle yerelleştirilmiş bir web sitesi çalıştırıyorsanız, bu ağlara sahip olmak çok az fayda sağlar. Bu senaryoda, kullanmak, ziyaretçi ile zaten yakındaki bir sunucu arasında başka bir gereksiz bağlantı noktası oluşturarak web sitenizin performansını gerçekten kötüleştirebilir.
Yine de, çoğu web sitesi daha büyük ölçekte çalışma eğilimindedir ve bu da CDN kullanımını aşağıdaki sektörlerde popüler bir seçim haline getirir:
- Reklam
- Medya ve eğlence
- Online oyunlar
- Global E-Ticaret
- Mobil
- Sağlık hizmetleri
- Yüksek öğrenim
- Resmi kurumlar
CDN Yapı Taşları
POP (Varlık Noktaları) Nedir?
CDN PoP’leri (Varlık Noktaları), coğrafi çevrelerindeki kullanıcılarla iletişim kurmaktan sorumlu stratejik olarak yerleştirilmiş veri merkezleridir. Ana işlevleri, içeriği web sitesinin ziyaretçisine yaklaştırarak gidiş-dönüş süresini azaltmaktır. Her CDN PoP tipik olarak çok sayıda önbelleğe alma sunucusu içerir.
CDN Sunucuları Nasıl Önbelleğe Alır?
Önbelleğe alma sunucuları, önbelleğe alınmış dosyaların depolanmasından ve teslim edilmesinden sorumludur. Ana işlevleri, web sitesi yükleme sürelerini hızlandırmak ve bant genişliği tüketimini azaltmaktır. Her CDN önbelleğe alma sunucusu tipik olarak birden çok depolama sürücüsü ve yüksek miktarda RAM kaynağı tutar.
SSD / HDD + RAM Kullanımı
CDN önbelleğe alma sunucularında, önbelleğe alınmış dosyalar katı hal ve sabit disk sürücülerinde (SSD ve HDD) veya rastgele erişimli bellekte (RAM) depolanır ve daha yaygın olarak kullanılan dosyalar daha hızlı ortamlarda barındırılır. Üçünün en hızlısı olan RAM, genellikle en sık erişilen öğeleri depolamak için kullanılır.
Ters Proxy Nedir?
İçerik dağıtım ağları, ters proxy teknolojisini kullanır. Bu işlem CDN ‘lerin arka uç sunucunuzun/sunucularınızın önünde konuşlandırıldığı anlamına gelir. Ağ çevrenizin sınırındaki bu konum, bir CDN’nin içerik dağıtımını hızlandırmak için doğuştan gelen yeteneğinin ötesinde birkaç önemli avantaj sunar.
Bugün, aşağıdaki çözüm türlerini sağlamak için çok amaçlı CDN’ler tarafından ters proxy topolojisinden yararlanılmaktadır:
CDN ile Web Sitesi Güvenliği Sağlama
Siber güvenlik, korunan çevrenize dışarıdan erişimi yönetmek ve ideal olarak tüm tehditleri kapınıza adım atmadan önce engellemekle ilgilidir.
Ağınızın ucunda konuşlandırılan bir CDN, sanal bir yüksek güvenlik çiti olarak hareket etmek ve web sitenize ve web uygulamanıza yönelik saldırıları önlemek için mükemmel bir konuma sahiptir. Uçta konum, aynı zamanda bir CDN ‘yi , çekirdek ağ altyapınızın dışında azaltılması gereken DDoS taşkınlarını engellemek için ideal hale getirir .
Yük Dengeleme (Load Balancing) Nasıl Çalışır?
Yük dengeleme, sunucularınızın önüne yerleştirilmiş bir “trafik koruyucusuna” sahip olmak ve gelen isteklerin akışını trafik sıkışıklığını önleyecek şekilde değiştirmekle ilgilidir.
Açıkça, bir CDN ‘nin ters proxy topolojisi, gelen tüm trafiğin varsayılan alıcısı olduğu gibi bunun için idealdir. Ek olarak, ters proxy topolojisi, trafik akışına gelişmiş görünürlük sağlayan bir CDN de sağlar. Bu, arka uç sunucularının her birinde bekleyen isteklerin miktarını doğru bir şekilde ölçmesini sağlar ve böylece daha etkili yük dağılımı sağlar.
CDN Kullanım Amacı ve Faydaları
Bir CDN ‘nin ana görevlerinden biri gecikmeyi en aza indirmektir. Mimari bir bakış açısından bu, PoP ‘lerin verilerin seyahat ettiği ana ağ hub kavşaklarında bulunduğu optimum bağlantı için inşa etmek zorunda olmak anlamına gelir.
Fiziksel tesisler bir diğer önemli husustur. Kural olarak, PoP’nizin her zaman omurga sağlayıcılarının birbiriyle eşleştiği ve CDN sağlayıcınızın diğer CDN’ler ve büyük taşıyıcılarla eşleme anlaşmaları yaptığı birinci sınıf bir veri merkezinde olmasını istersiniz. Bu tür anlaşmalar, CDN ‘lerin gidiş-dönüş sürelerini önemli ölçüde azaltmasını ve bant genişliği kullanımını iyileştirmesini sağlar.
Neden bir CDN, Web Sitesi Barındırmanın Varsayılan Parçası değil?
İdeal bir dünyada, herhangi bir web sitesi barındırma işleminin ayrılmaz bir parçası olan bir CDN, içerik dağıtım ağı, olacaktır. Ancak, CDN’ler 1990’ların sonunda ilk kez kurulduğunda, oldukça pahalıydı ve sadece en büyük kuruluşlar tarafından erişilebilirdi.
Günümüzde işler değişti ve birçok barındırma sağlayıcısı aslında ekstra bir seçenek olarak CDN hizmetleri sunuyor. Bu, web sitelerinin daha hızlı yüklenmesini sağlayarak ve kullanıcı deneyimini geliştirerek, yaygın bir standart haline gelmiştir. Artık, CDN’ler büyük ve küçük işletmelerin, blog yazarlarının ve çevrimiçi mağazaların web sitelerinin performansını artırmak için erişilebilir bir seçenektir.
Bu değişimle birlikte, CDN’lerin yaygınlaşması, web sitelerinin daha hızlı ve güvenli hale gelmesine ve internet deneyiminin iyileştirilmesine katkıda bulunmuştur.